TripleP – Olumlu Anne babalık Programı

TripleP – Olumlu Anne babalık Programı Avustralya’da bulunan Queensland Üniversitesi Psikoloji bölümünde bir yüksek lisans tezi şeklinde başlayıp, zaman içerisinde geliştirilmiş bir anne babalık eğitim programıdır. Tüm dünyada milyonlarca çocuk birtakım sosyal, duygusal ve davranışsal problem yaşamaktadır. Sosyo-kültürel ve sosyo-ekonomik açıdan birbirinden farklı düzeylerde yaşayan ailelerin önemli oranının zaman zaman çocuklarına bağırmak, tehdit ve hakaret etmek ve vurmak gibi negatif anne babalık tutumlarını gösterdikleri, bu durumun kişilerin yaşadıkları sosyal şartlarla bir ilişkisinin olmadığı yapılan bilimsel araştırmalarda ortaya konulmuştur.

TripleP – Olumlu Anne babalık Programı, anne babalara çocuk yetiştirme konusunda çeşitli becerileri öğreten, bu becerileri seçme ve uygulama açısından esnek bir yardım sunan bir programdır. Programda ailelere öğretilen beceriler içerisinden aile kendilerine uygun olan ve olmayanları seçebilir. Programın tüm ilkeleri evrensel özellikler taşır, belli bir topluma, ırka ya da dine özgü geliştirilmemiştir. Bu programın aileler ve çocuklar üzerindeki etkileri yapılan bilimsel araştırmalar tarafından değerlendirilmiş, hem çocukların davranış sorunlarının azaltılmasında, hem de ailelere kendi başa çıkma becerilerini ve öz-yeterliliklerini artırma konusunda yardımcı olduğu kanıtlanmıştır. Tüm dünyada 30’un üzerinde ülkede uygulanmaya devam edilmekte ve etkileri bilimsel olarak araştırılmaktadır.

TripleP – Olumlu Anne babalık Programı, sadece problemli davranışları olan çocukların anne babalarını hedeflemez, bir önleme ve erken müdahale programı olarak da kullanılabilir. Yani anne babalık becerilerini geliştirmek isteyen, sağlıklı çocuklara sahip anne babalar da bu programa katılabilir. Programın ilkeleri ve öğretileri toplumun çok daha büyük kesimlerine uygulanabilir ve böylece toplumsal farkındalık ve gelişimin sağlanması da amaçlanır. TripleP – Olumlu Anne babalık Programı anne babaları uygulayıcılara bağımlı hale getirmez, tam tersine öğrenilen becerileri anne babaların kendi günlük pratiklerinde karşılaştıkları her türlü soruna kendilerinin adapte edebilmeleri ve çözüm bulmalarının sağlanması amaçlanır. Anne babalara öz-düzenleme, yani zaman zaman durup kendilerini yeniden değerlendirme ve gerekliyse uyguladıkları stratejileri değiştirme şansı verir.

TripleP – Olumlu Anne babalık Programı aile ve çocuklarla ilgilenen her türlü disiplinden uzmanların uygulayıcı olabileceği ve ailelere yardımcı olabilecekleri bir programdır. Sadece psikiyatrist ya da psikologların değil, aile hekimlerinin, ebelerin, hemşirelerin, sosyal hizmet uzmanlarının bu programın uygulayıcısı olma şansı vardır. Böylelikle çok daha fazla sayıda aileye ulaşma ve yardımcı olma imkanı yaratır.

TripleP – Olumlu Anne babalık Programı, tüm topluma verilebilen evrensel anne babalık bilgilerini içeren kısa bilgilendirmelerden, çok şiddetli sorun yaşayan ailelere spesifik, geniş içerikli program düzeylerine kadar değişen 5 farklı düzeyde eğitimi içerir. Bu eğitimlerin en geniş kitlelere ulaşanları medya ve diğer iletişim kanallarını kullanarak ailelere evrensel olumlu anne babalık ilkelerini vermeyi amaçlar. Seminer sunumları, anne baba grup eğitimleri ve şiddetli sorun yaşayan ailelere yönelik çok daha yoğun eğitim ve destekler ise daha az sayıda anne babaya verilen yüz yüze oturumlarla sağlanır.

TripleP – Olumlu Anne babalık Programı İlke ve Stratejileri

Trip P – Olumlu Anne babalık Programının 5 temel ilkesi vardır;

Güvenli ve ilgi çekici bir ortam oluşturmak

Ev içerisindeki ortamın çocuğun yaşına uygun, gerekli güvenlik tedbirleri alınmış bir ortam olması ve çocuğun yaşına uygun ilgi çekici birçok aktivitenin yapılabileceği bir ortam yaratılması önemlidir. Böylelikle anne baba sürekli çocuğu korumak zorunda kalmaz ve çocuğu oyalayacak bir şeyler bulmak için sürekli arayışa gerek kalmaz. Bu güvenli ve birçok aktivitenin yapılabildiği ortamda çocuk kendini oyunlarla meşgul edebilir ve kendi kendine oynama becerisi gelişir.

Olumlu bir öğrenme ortamı yaratmak

Çocuğun bir şey sormak, göstermek ya da yardım istemek için anne babaya yaklaştığı her anı, olabildiğince fırsata çevirmek, çocuk için öğrenmeye en açık olduğu o anlarda ona olumlu bir iletişim dili kullanarak bilgi vermeyi amaçlar. TripleP – Olumlu Anne babalık Programında anne babanın çocukla çok uzun sürelerle vakit geçirmesinden çok, çocuğun iletişim kurmak için yaklaştığı anları doğru değerlendirmenin öneminden bahsedilir.

Tutarlı disiplin uygulamak

Anne babaların hem kendi içlerinde tutarlı olmaları, yani koydukları kuralı bir gün önemseyip diğer gün hiç yokmuş gibi davranmamaları, birbirleri ile ortak tutum içinde olmaları önerilir. Ev içerisinde temel birtakım kuralların oluşturulmasını, bu kurallara uyulmadığı takdirde hemen harekete geçmeyi, gerektiğinde bazı yaptırımlar uygulamaları konusunda da kendilerine güvenmelerinin gerekli olduğu bu ilke içerisinde ailelere öğretilir.

Gerçekçi beklentilere sahip olmak

Trip P – Olumlu Anne babalık Programında anne babaların hem çocukları hem de kendileri konusunda gerçekçi beklentilere sahip olması önerilir. Çocuklarının yaşı ve gelişim seviyesine uygun beklentilerinin olması, her zaman doğru davranan çocuklara sahip olmak gibi bir beklentinin uygun olmadığı ifade edilir. Aynı zamanda anne babalar kendileri için de mükemmel olmayı, hiç hata yapmamayı hedeflememeli, anne babalığın bir kısmının hatalardan yola çıkılarak öğrenildiği bilgisine sahip olmaları sağlanır.

Anne baba olarak kendinize zaman ayırmak

TripleP – Olumlu Anne babalık Programı, anne babalara olumlu bir ebeveynlik için önce kendi ihtiyaçlarının karşılanması gerektiğini, ancak bu durum sağlanırsa aktarılan bilgi ve becerileri uygulayabileceklerini ifade eder.

TripleP – Olumlu Anne babalık Programında Öğretilen 17 Temel Anne Babalık Becerisi

Çocuklarındaki problemli davranışları yönetmek isteyen anne babaların öncelikle öğrenmesi gereken  çocukla iyi bir ilişki kurmak, olumlu davranışlarını teşvik etmek ve yeni beceri ve davranışları öğretmektir. Bu üçünü yeterince öğrenen anne babalar en son olarak problemli davranışı yönetme konusunda çalıştırılır. TripleP – Olumlu Anne babalık Programına göre ilk üç gruptaki bilgi ve becerilere sahip olan ve uygulayan anne babalar zaten çocuklarındaki problemli davranışların büyük oranda azalmasını sağlamış olurlar.

Çocukla iyi bir ilişki kurmak

Çocukla iyi bir ilişki kurmak için onunla konuşmak, kaliteli zaman geçirmek, yakınlık ve sevgi göstermek gereklidir.

Olumlu davranışları teşvik etmek

Çocuğun olumlu davranışlarını “tanımlayıcı takdir” kullanarak övmek, “eşyalarını toplayıp dolabına kaldırdığın için sana bravo” gibi ifadelerle çocuğun ne için takdir edildiğini tam olarak ona belirtmek gereklidir. Olumlu davranışları çocukla o sırada göz teması kurup, gülümseyerek, başını okşayarak teşvik etmek de çocukla ilgilenmenin ve olumlu davranışı teşvik etmenin bir diğer yoludur. Çocukla birlikte hem onun eğlendiği hem de anne babanın keyif aldığı aktiviteler içerisinde olmak da çocuğun olumlu davranışlarını pekiştirmenin bir diğer yoludur.

Yeni beceri ve davranışlar öğretmek

Çocuklara yeni beceri ve davranışlar öğretebilmek için önce anne babanın kendilerinin iyi birer model olmaları gereklidir. “Özellikle çocuğun yanınıza gelip size bir şeyler sorduğu anları kaçırmayın ve öğrenmesi için kullanın” cümlesi öğrenme için fırsat anlarının önemini ifade eder. Yeni becerileri öğretmek için sor-söyle-yap tekniğinin kullanılması, çocuğa yeni beceriyi öğretirken önce model olmayı, sonra öğrenilecek becerinin her aşamasını önce çocuğa sorup o cevap verdikten sonra tekrarlamayı ve en son çocuğun her aşamayı uygulamasının desteklenmesini içerir. Çocuğun öğrendiği yeni becerileri ve davranışları, davranış çizelgeleri kullanarak somutlaştırmayı, olumlu pekiştirmelerle öğrenilen olumlu beceri ve davranışları yerleştirmeyi sağlamak amaçlanır.

Problemli davranışları yönetme

Aile içinde geçerli temel birtakım kurallar belirleme, yapılacaklar ile ilgili talimatlar verilirken açık, sakin ve anlaşılır talimatlar vermek amaçlanır. Kurallara uyulmadığı takdirde yapılabilecekler ile ilgili seçenekler anne babalara öğretilir. Özellikle dikkat çekme amacıyla yapılan, önemsiz birtakım çocuk davranışları için planlı görmezden gelme stratejisi, konulan kuralın unutulduğu durumlarda amaca yönelik tartışma ile kuralın çocuğa yeniden hatırlatılması ve ardından doğru davranışın yaptırılması, daha önemli ve tekrarlayıcı olumsuz davranışların yönetiminde duruma uygun yaptırımların, sessiz zaman ve mola yönteminin kullanımı bu başlık altında anne babalara öğretilir.

Grup Triple P

Düzey TripleP – Olumlu Anne babalık Programı 10-12 anne babadan oluşan gruplara bir veya iki uygulayıcı tarafından verilen bir programdır. Bu programın ilk 4 oturumu haftada bir toplanan grubun 2 saat boyunca aldığı eğitimin ardından, 3 hafta boyunca haftada bir yapılan anne babalara destek telefon oturumları ve en son 8. hafta grubun yeniden bir araya gelip kazanımlarını değerlendirmeleri ve devam eden süreçte bu kazanımların sürmesi için yapmaları gerekenleri öğrendikleri son oturumdan oluşur. Bu anne baba grupları içerisinde, oturumlar boyunca öğrenilen becerilerin aktif beceri eğitimi ile pekiştirilmesi sağlanır. Gruplarda bir araya gelen anne babalar yaşadıkları zorlukları diğerleri ile paylaşarak yalnız olmadıklarını hissederler ve yaşadıklarını normalize ederler.

TripleP – Olumlu Anne babalık Programının ergenlik dönemi ve gelişimsel gerilikleri olan çocukların anne babaları için ya da boşanma sürecindeki aileler için hazırlanmış modülleri bulunmaktadır. 5. Düzey, yoğun aile müdahalesi gerektiren öfke kontrol problemleri, eşler arası şiddetli geçimsizlik ya da çocuk istismarı öyküsü olan aileler için planlanmış en geniş modüldür.

TripleP – Olumlu Anne babalık Programının uygulandığı Amerika Birleşik Devletlerinin 18 ayrı eyaletinde, programdan sonra her yıl 688 daha az doğrulanmış çocuk istismarı oranı ve sosyal hizmet yurduna yerleştirilen çocuk sayısında 240 azalma ile 60 daha az istismara bağlı hastaneye yatışı izlenmiştir.